رفتار خودکشی دغدغه یا فعالیتی است که بر روی مرگ خود به صورت داوطلبانه متمرکز است. در تعریف خودکشی قصد و نیت مرگ بسیار مهم است. رفتار خودکشی اشاره به اقدامات انجام شده توسط کسی دارد که در حال بررسی یا آماده شدن برای مرگ خود است. عواملی که در ایجاد فکر خودکشی در نوجوانان و اقدام به آن موثر است شامل عوامل شخصی، محیطی و روانی است که در ادامه مقاله به توضیح آنها می پردازیم .
میزان اقدام به خودکشی در نوجوانان دختر بیش از نوجوانان پسر است اما آمار خودکشی های موفق (خودکشی منجر به مرگ) در پسرها بیشتر است. در پسران اختلالات برون گرا مثل کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، اختلالات تکانشی، رفتار خشونت آمیز و مصرف مواد مخدر بیشتر است اما در دختران اختلالات درونی شده مثل افسردگی، اختلال دو قطبی، اضطراب و استرس های پس از سانحه شایع تر هستند. احساسات شدید مثل استرس، سردرگمی، ترس و عدم اطمینان، و همچنین فشار برای موفقیت های تحصیلی بر توانایی های حل مسئله و تصمیم گیری در نوجوانان تاثیر می گذارد و در مواقع بحرانی ممکن است تصمیمات اشتباه بگیرند.
خانواده هایی که روابط مختل با فرزندان خود دارند و روابط عاطفی بین آنها سرد است بیشتر باعث ایجاد افکار خودکشی در نوجوانان می شوند. تحقیر کردن فرزند توسط والدین به خصوص در فرزندان پسر باعث قطع دلبستگی فرزند از خانواده و شکل گیری افکار خودکشی در نوجوان می شود. خانواده ای که سابقه افسردگی یا خودکشی را در خود دارد به احتمال بیشتری تفکر خودکشی را در ذهن کودک خود به وجود می آورد. طلاق و جدایی والدین و به طبع آن غفلت از نیاز ها و روابط کودک می تواند باعث حرکت کودک به سمت مسیرهای پرخطر شده و تفکرات مربوط به پایان زندگی را در او به وجود آورد. مدرسه به عنوان محیطی که کودک زمان زیادی را در آنجا سپری می کند بسیار حائز اهمیت است. فضای مسموم مدارس، معلمان و مربیان غافل یا سخت گیری ها و فشار بیش از حد مدرسه و گروه همسالان آسیب زننده از مهم ترین عوامل تاثیر گذار خودکشی است. اینترنت و رسانه های گروهی؛ پوشش رسانه ای خودکشی و یا خودکشی افراد مشهور می تواند منجر به خودکشی گروهی نوجوانان شود. تاثیرات مخرب پیگیری اخبار و مطالب مربوط به خودکشی می تواند در ایجاد و تقویت این تفکر در کودک و نوجوان موثر باشد.
اختلالات روانی شناخته شده ای مانند افسردگی، اضطراب، بی ثباتی های هیجانی، استرس های شدید پس از یک سانحه مثل آزار ها و جنسی، مزاحمت های شدید خیابانی، تصادف ها و صحنه های وحشتناک یا دیگر حوادثی که اثرات مخربی بر کودک یا نوجوان می گذارد. نشانه های افسردگی به عنوان اصلی ترین عامل هشدار دهنده برای ایجاد تفکر خودکشی شامل موارد زیر است:
مهمترین عواملی که می تواند به پیشگیری از خودکشی در نوجوانان کمک کند، تلاش برای بیرون آوردن وی از انزوای خود و رسیدگی به افسردگی و خلق پایین فرزند نوجوان است. همچنین کمک به نوجوان برای یافتن یک هدف ایجاد انگیزه در نوجوان احتمال ورود افکار خودکشی را کاهش می دهد. روابط مثبت والدین با فرزندان تا حد زیادی باعث ایجاد آرامش روانی و افزایش امید به زندگی در نوجوانان می شود. درک والدین از تغییرات شدید جسمانی و روانی نوجوان بسیار ضروری است. مسائلی مانند فهم احساسات نوجوانان به جنس مخالف، صحبت در مورد سوالات و تمایلات جنسی نوجوان و ایجاد روابط صمیمانه، به خصوص با والد همجنس (مادر برای دختر و پدر برای پسر) پیش بین بسیار مهمی در اصلاح تفکر مربوط به خودکشی است. آگاهی والدین از رفتار صحیح با نوجوان ضرورت می یابد. مدارس محل خوبی برای ارائه آموزش و پشتیبانی بیشتر در پیشگیری از خودکشی هستند. همسالان کودک می توانند تاثیر بسیار مهمی در تفکر و رفتار های کودک بگذارد. مدرسه یک محیط ایده آل برای آموزش دادن به کودک و نوجوان در مورد رفتار های پرخطر است و حمایت های معلمین و مربیان می تواند به آسانی در بهبود شرایط روحی کودک و نوجوان اثر بگذراد. اصلاح روابط کودک با همسالان و دوری از افرادی که سابقه رفتارهای پرخطر مثل مصرف الکل و مواد مخدر، خشونت های خیابانی و خانواده های بیمار دارند می تواند در پیشگیری از اقدام به خودکشی موثر باشد.
لازم است که والدین صحبت های حتی پراکنده فرزندانشان در مورد زندگی پس از مرگ، پایان زندگی و تهدید نوجوان به خودکشی را بسیار جدی گرفته و موضوع را فورا با متخصصان مربوطه در جریان بگذارند. تلاش برای ایجاد آرامش در فرزند و ایجاد روابط صمیمانه، محترمانه و سرشار از توجه می تواند به آرامش روانی کودک کمک کند. کنترل روابط و اهمیت به دوست صمیمی فرزند به صورت کاملا همدلانه و محترمانه می تواند باعث ایجاد اعتماد در کودک و به طبع آن ایجاد حس دلبستگی در او بشود. این احساسات چیزی است که کودک و نوجوان را به زندگی امیدوار و او را در زندگی نگه می دارد. مسئله خودکشی در نوجوانان بسیار حساس و مهم است و کوچک ترین رفتار یا صحبت اشتباه توسط والدین یا محیط می تواند اثرات جبران ناپذیری بر نوجوان بگذارد. بنابراین در صورت مشاهده نشانه ها دریافت مشاوره روانشناسی و مشاوره افسردگی ضرورت پیدا می‌کند.
نازنین اخوان : بسیاری از والدین عقیده دارند که اعتیاد نوجوانان در واقع نوعی سرکشی و تلاش برای جلب توجه است. اما این علت فقط شامل حال عده محدودی از نوجوانانی است که در دام اعتیاد می‌افتند و خطری که این گروه سنی را تهدید می‌کند، تا این حد ساده و تک بعدی نیست.
یکی از رایج‌ترین دلایل اعتیاد نوجوانانی که به الکل یا موادمخدر رو می‌آورند، کسالت بار بودن زندگی‌شان است. برای نوجوانان، احساسی که بعد از مصرف مواد تجربه می‌کنند، نوعی وقت گذراندن و رهایی از روزمرگی به حساب می‌آید. هرچه میزان مسئولیت‌هایی که یک فرد در دوران نوجوانی می‌پذیرد بیشتر باشد، احتمال یکنواخت شدن زندگی و روی آوردن به مواد مخدر و روان‌گردان کمتر خواهد بود.
درباره این سایت